یکی از قطعات اصلی در ساخت یک کامپیوتر خانگی پاور یا همان منبع تغذیه است . پاور یا منبع تغذیه (PSU) قطعه ای است که وظیفه تأمین انرژی مورد نیاز قطعات را برعهده دارد .انتخاب یک منبع تغذیه خوب کار چندان آسانی نیست و فاکتور های مختلفی مانند توان کلی ، ماژولار یا غیر ماژولار بودن ، درجه بندی Plus 80 و تک ریل یا چند ریل بودن می تواند خرید این قطعه حیاتی را کمی گیج کننده و دشوار جلوه دهد .
همه ما هنگام انتخاب قطعات ساعت ها وقت صرف مطالعه مقالات و تماشای ویدئو های بررسی کارت های گرافیک یا سی پی یو ها می کنیم . اما هنگام خرید یا انتخاب پاور تنها به توان پاور اهمیت می دهیم که گاهی اوقات نتیجه این سهل انگاری مشکلاتی از قبیل روشن نشدن سیستم یا روشن شدن و خاموش شد خود به خودی آن، ریست شدن های ناگهانی و هنگ کردن های پی در پی است .
ما در این مقاله قصد داریم در مورد منبع تغذیه یا پاور اطلاعاتی به شما بدهیم که بتوانید راحت تر پاور مناسب سیستم خود را انتخاب کنید .
توان پاور :
هنگامی که می خواهید یک پاور مناسب سیستم خود انتخاب کنید در قدم اول باید بدانید به چند وات نیاز دارید .تولید کننده های پاور ، قدرت خروجی محصولشان را با واحد وات (watt) معرفی می کنند . قدرتی که برای یک پاور کامپیوتر اعلام می شود ، حداکثر توانی است که توسط پاور ارائه می شود . در حالی که در حالت پایدار قدر پاور به مراتب کمتر از میزان اعلام شده است . باید در نظر داشته باشید که به طور متوسط ، در کل حدود 150 وات بین توان واقعی و توان حداکثر یک منبع تغذیه اختلاف وجود دارد . مثلاً منبع تغذیه با توان 580 وات دارای توان حداکثر 730 وات است و توانایی تحمل بیش از این را ندارد . شما باید توان تقریبی (TDP) هر یک از قطعات فعلی با آینده ی کامپیوترتان را بدانید تا بتوانید با جمع زدن آن پاوری با قدرت مناسب انتخاب کنید .
یکی از بحث هایی که در هنگام خرید پاور وجود دارد این است که برخی افراد تصور می کنند مصرف یک پاور 1200 وات از یک پاور 500 وات بیشتر است . این تصور به کلی غلط بوده و عامل تعیین کننده در مصرف برق ، مصرف قطعات شما است و پاور تنها وظیفه فراهم کردن جریان مورد نیاز آن ها را دارد .
کابل کشی پاور :
یکی دیگر از نکاتی که هنگام خرید پاور باید به آن توجه کرد ماژولار یا غیر ماژولار بودن پاور می باشد که برا اساس نیاز و هم چنین بودجه خود می توانید مناسب ترین نوع پاور را انتخاب کنید . اینجا قصد داریم توضیحی مختصری در مورد انواع پاور بدهیم تا بتوانیم کمک بیشتری برای انتخاب بهتر به شما بکنیم .
پاور ها از نظر اتصال به سایر قطعات در 3 دسته جای می گیرند : فول ماژولار، نیمه ماژولار ، غیر ماژولار
پاور های غیر ماژولار :
پاور های غیر ماژولار یا معمولی همانند دیگر پاور ها ، ولتاژ و آمپر ورودی را به ولتاژ و آمپر مورد نیاز کامپیوتر تبدیل می کنند . تفاوت پاور های ماژولار با غیر ماژولار و نیمه ماژولار در نوع سیم کشی داخلی آن ها است به طوری که در این نوع پاور کابل ها درون باکس پاور به یک برد لحیم شده اند . پاور های غیر ماژولار بهترین گزینه برای خرید کامپیوتر با بودجه کم به حساب می آیند ، شایان ذکر است پاور های غیر ماژولار نیازهای شما را در خصوص تأمین انرژی مورد نیاز کامپیوتر برطرف خواهد کرد .
پاور های نیمه ماژولار :
در پاور های نیمه ماژولار تمامی کابل ها به برد منبع تغذیه لحیم نشده اند و فقط کابل های اصلی مورد نیاز مانند کابل 24 پین ، کابل 8 پین CPU و یک کابل PCIe به برد متصل شده اند . کابل های SATA و نیز کابل های PCIe مورد نیاز اضافی به صورت جداگانه در جعبه هارد قرار می گیرد تا در صورت نیاز به پاور متصل شوند .
پاور های فول ماژولار :
در صورتی که محدودیتی از نظر قیمت برای خرید پاور ندارید بهترین گزینه برای انتخاب منبع تغذیه مناسب برای کامپیوتر پاور فول ماژولار می باشد . در پاور فول ماژولار تمامی کابل ها و کانکتور ها اعم از کابل مادربرد ، سی پی یو و کارت گرافیک قابل جداسازی هستند و می توانید سیم ها و کابل های اضافی داخل کیس خود را آسانتر مدیریت و ساماندهی کنید که این امر باعث خلوت تر شدن فضای داخلی کیس می شود .
به واسطه کم شدن کابل های درون کیس ، گرد و غبار کمتری ایجاد شده و فضای بیش تری برای چرخش هوا درون کیس ایجاد می شود . در نتیجه دمای داخل کیس پایین می آید و کم می شود . یک نکته منفی بزرگی که درباره ی پاور های فول ماژولار وجود دارد این است که کابل های استفاده شده در این نمونه ها در هر دو سمت خود دارای سوکت هستند که یکی برای اتصال به برد یا قطعه مورد نظر است و دیگری برای اتصال به خود پاور . اینو کابل ها برای کابران غیر حرفه ای چالش بر انگیز هستند و ممکن است به مشکل بخورند .
بازدهی منبع تغذیه :
راندمان یا میزان بهره وری پاور ها نکته دیگری است که باید به آن توجه داشت . این عدد مشخص می کند از میزان وات اعلام شده توسط سازنده ، پاور شما چند درصد از برق متناوب ورودی (AC) را به برق مستقیم (DC) تبدیل می کند . بازدهی پاور ها تحت شرایط مختلف متفاوت است به عنوان مثال قرار دادن پاور در دماهای بالا یا زیر فشار زیاد یا حتی فشار کم باعث ایجاد بی نظمی در عملکرد پاور می شود و از جایی که بخشی از توان به صورت گرما و حرارت هدر میرود ، این فاکتور دارای اهمیت می شود و مشخص می کند میزان تلفات توان در پاور مورد نظر چقدر است .
استفاده از قطعات با کیفیت باعث افت کمتر راندمان می شود . زیرا قطعات با کیفیت عملکرد بهتری تحت شرایط خاص دارند و به همین دلیل است که پاور های گران تر بازده بهتری دارند . پاور های که بیشترین بازدهی را دارند با استاندارد دقت عنوان 80 PLUS مشخص می شود . این استاندارد به مصرف کننده اطمینان می دهد که بازده پاور مورد نظر ، تحت هیچ شرایطی از 80 درصد کمتر نخواهد بود . بنابراین اگر پاوری موفق شود در تست ها ، بازدهی بیشتر از 80 درصد از خود نشان دهد ، موفق به دریافت استاندارد و لوگوی پایه PLUS 80 خواهد شد .پاور هایی با استاندارد PLUS 80 برای عموم مصرف کننده ها مناسب هستند ولی افراد حرفه ای بهتر است به سمت سطح گلد یا بالاتر از آن بروند .
تعداد ریل ها :
یک فاکتور دیگر که البته این روزها کمتر به آن توجه می شود تک ریل یا چند ریل بودن منبع تغذیه است . در واقع ریل به مسیر جریان برق درون بورد مدار چاپی با همان PCB گفته می شود . یک منبع تغذیه تک ریل تمام جریان را از یک مسیر عبور می دهد اما مدل چند ریل جریان های مختلف را با اختلاف پتانسیل متفاوت برای مادربورد و پردازنده کارت گرافیک و … را از چند مسیر عبور می دهد . در طراحی تک ریلی تمام قدرت منبع تغذیه برای استفاده ی هر بخش از سیستم که به منبع تغذیه متصل شده در دسترس خواهد بود . درحالی که در پاورهای چند ریلی این قدرت بسته به تعداد ریل ها تقسیم می شود . هر یک از ریل ها مجهز به سیستم حفاظت در برابر جریان زیاد (OCP) هستند در نتیجه تعداد ریل بیشتر به معنی سیستم محافظتی بیشتر و احتمالا ایمنی بیشتر کامپیوتر می باشد . با این حال امروزه با وجود سیستم های مدرن کابل کشی برق شهری ، عملاً نیازی بابت هزینه مازاد بابت پاورهای چند ریلی وجود ندارد.
کانکتور های پاور :
تمام قطعات درون کامپیوتر برای فعالیت به برق نیاز دارد حالا این برق را یا به صورت واسطه ای از برق قطعات دیگر بهره مند می شوند . منبع تغذیه اگر به تمام اجزای کامپیوتر شما وصل نشود و آن را تغذیه نکند بی فایده است . این به آن معنی است که باید تمام انواع اتصال دهنده ها یا کانکتور های مورد نیاز را داشته باشد . اولین کانکتوری که باید در نظر گرفت کانکتور اصلی است که مادربرد را تغذیه می کند . این کانکتور در دو نوع 20 پین و 24 پین عرضه می شود .
دومین کانکتور مهم کانکتور برق پردازنده است که در نسخه های 4 پین و 8 پین عرضه می شود . مانند کانکتور اصلی برق ، بسیاری از مادربردهای مدرن به فرمت بزرگ تر تغییر وضعیت داده اند بازهم مطمئن شوید منبع تغذیه شما سازگار است .
در میان این اتصالات ، کانکتورهای 4 پینی مولکس (Molex) رایج ترین نوع اتصالات هستند که امکان اتصال به طیف گسترده ای از تجهیزات نظیر فن ها ، HDD های قدیمی ، درایو های نوری و … را فراهم می کنند .
و در نهایت دیوایس های ساتا (SATA) جدید با کانکتورهای پاور ساتای منحصر به فرد کار می کنند . البته شما می توانید از رابط های مولکس به ساتا نیز برای این دسته از تجهیزات استفاده کنید . هرچند اگر مادربرد و پردازنده های چند نسل اخیر خرید می کنید نیازی نیست چندان بابت این مسئله نگران باشید .